दिनांक - ११/०४/२०१७
शोध अज्ञाताचा, साधण्या संवाद अज्ञाताशी १०
तो निर्गुण निराकार अस्तित्वात आहे की नाही हा प्रश्न जरी बाजूला ठेवला तरी
त्याचे सगुण, साकार रूप हे मानवाच्या बुद्धीने-भावनेने जन्माला घातलेले आहे ह्यात
शंकाच नाही आणि म्हणूनच
सगुणाकडून निर्गुणाकडे वाटचाल आणि शेवटी त्या निर्गुणाला पावणे असा मार्ग
शास्त्रांनी सांगितला आहे. दिनांक ०७/०५/२०१५ च्या ब्लॉग मध्ये मी हाच विचार वेगळ्या प्रकारे मांडला होता. आपल्याला देव हा आपल्या आई
वडिलांकडून, ज्या धर्मात, जातीत जन्माला आलो, ज्या समाजात वाढलो त्यातून मिळतो, म्हणजे
संस्कारातून मिळतो, पण असा देव अनेकदा आपला वाटत नाही, देव विकत, उधार घेता येत नाही तो आपल्यातून जन्माला आला तर तो
आपला वाटेल, आपल्याला पटेल ह्या विचारातून आकाराला आलेली कविता ब्लॉगवर ठेवली होती.
सगुण रुपातला देव जर माणसाच्या बुद्धीने –
भावनेने जन्माला येत असेल तर त्या माणसाच्या मृत्यू बरोबर त्या माणसाने कल्पिलेले
त्याचे सगुण साकार रूप ही संपते, लयाला जाते, म्हणजेच सगुण रूपातला देव माणसाबरोबर
मरतो. माणसाच्या मनातले व्यक्तिगत सगुण रूप कशाला, जेंव्हा जेंव्हा देवाने सगुण
रूप धारण केले अथवा संपूर्ण समाजाने त्याला ते दिले, ज्याला आपण अवतार म्हणतो ते
संपले आहेत. मरण शब्द आपण नाही वापरत – अवतार कार्य संपले असे म्हणतो पण त्यामागचे
तत्व / सत्य तेच रहाते. अनेक संस्कृती लयाला गेल्या त्यांच्या सोबत त्यांच्या देव
संस्कृती लयाला गेल्या आहेत. देवाचे सगुण रुपाला पण लय आहे, नियती आहे. सगुण
रूपाच्या मागच्या निर्गुण तत्वाकडे जावे, त्याला पावावे तर ते निष्क्रिय, कशातही ढवळाढवळ
न करणारे, नियती पासून न वाचविणारे.
देवाच्या सगुण
आणि निर्गुण रुपाची नियती शरणता आणि नियतीची सर्वोपरिता कोणी बोलून जरी नाही
दाखवली तरी प्रत्येक माणसाला, त्याच्या मनाला – बुद्धीला पडलेला आणि न सुटलेला
यक्षप्रश्न आहे. हा प्रश्न सोडविण्याच्या प्रयत्नातूनच अनेक धार्मिक आणि तात्त्विक
सिद्धांतांचा जन्म झालेला आहे. दुःख, दुर्दैव,
मृत्यू ह्यांची अनिश्चित अटळता आणि त्या निर्गुणा वा सगुणाची नियती पुढील हतबलता
अशा अनेक विचारातून जन्माला आलेली ही कविता .......
(संकल्पना १५/०२/२०१६
पासून, प्रत्यक्ष कविता लेखन – ०३/०३/२०१६ – सकाळ आणि दुपार – नाशिक म्युनिसिपल कॉर्पोरेशन
)
अनेक सभ्यता, संस्कृती, पंथ जन्मले –
अस्तले
संपले त्यांच्या सोबत सगुणरूप तुझे
त्यांनी निर्मिलेले
सगुण रूप तुझे तसेच नेमाने रहाते संपत
प्रत्येक मरणाऱ्या माणसा माणसा सोबत
उमजले तुही नियतीने बद्ध, असहाय
आमच्यासारखा
अकारण जन्मणारा – मरणारा आमच्यासारखा ||
कसे पटावे आम्हाला तुझे नियती शरण
सगुण रूप
कल्पिले आम्हीच मग तुझे अनादी, अनंत
निर्गुण रूप
नियतीच्या पाशातून मुक्त असे स्वयंभू रूप
नियतीच्या पाशातून सोडविणारे सर्वशक्तिमान
रूप
उपयोगच झाला नाही तुला निर्गुण रुपात
कल्पण्याचा, भजण्याचा
अखंड चालूच आहे मनस्वी, निरंकुश, निर्दयी
कारभार नियतीचा ||
कसे पटावे आम्हाला निर्गुणा तुझे अपयश
नियतीला आवरण्याचे
कल्पिले आम्हीच मग थोतांड कर्मविपाकाचे,
पुनर्जन्माचे
पाप - पुण्याचे, स्वर्ग – नरकाचे, मायावादाचे
जन्म – मृत्युच्या, नियतीच्या चक्रातून
सुटण्याचे अर्थात मोक्षाचे
जन्मदात्यांनी वाचवत राहावे अपत्याला
साऱ्या दोषांपासून
तद्वत शतकानुशतके वाचवत आहोत आम्ही
तुला साऱ्या दोषांपासून ||
चार्वाक – बुद्धा पासून अनेकांनी नाकारले
तुला
स्वीकारले डोळसपणे, निर्भयपणे दुःख, दुर्दैव, मृत्यूला
खरे तर आम्ही साऱ्यांनी मिटवावयाला
हवे तुला
द्यायला यथार्थ मान, सन्मान, लढा
नियतीला
आधी घडले नाही, पुढेही बहुधा घडणार
नाही
तू वास्तवात नसूनही बहुतेक तुला
नाकारणार नाही ||
मी मात्र आता नाकारतो तुला, तुझ्या
अस्तित्वाला
सज्ज मी नियतीशी माझी लढाई लढायाला ||
