सर तुमच्यासारखी टोपी घालता .......

दिनांक ०४/०१/२०१५ - सर तुमच्यासारखी टोपी घालता .......

या गुरुपौर्णिमेला ‘तुमच्यासारखे गुरु कसे व्हायचे’ हा ब्लॉग लिहिला तेंव्हा मा‍झ्या चार गुरुंपैकी नांदेडकर सरांविषयी ब्लॉग लिहिला होता, बाकीच्या गुरुंविषयी मनात असूनही लिहिणे जमले नाही. पण गेल्या आठवड्यातील घटनेने माझे नाट्यकलेचे गुरु यशवंत केळकर यांच्याविषयी लिहिण्याचा योग आला.

मा‍झ्या डोक्याला आता जवळ जवळ टक्कल पडले असल्यामुळे आता मला डोक्यावर टोपी (hat) घालायला हवी असे मी गंमतीने बोलून दाखवले होते. २७/१२/२०१४ ला पुण्यात आम्ही खरेदी करण्यासाठी गेलो आणि मुलासाठी कपड्याची खरेदी करताना तिथे एक कॅप दिसली. ती घालून पहिली आणि जाणवले ती केळकर सर घालत असत त्या प्रकारची आहे. ती घालून पहिली पण ती घेण्याचा माझा विचारही नव्हता पण त्याच दिवशी सकाळी वर म्हटल्याप्रमाणे डोक्यावर टोपी घालण्याचे बोलणे झाले होते त्यामुळे घरचे मागे लागले आणि ती कॅप घेतली गेली. खरं तर मी तरीही घेतली नसती पण ती टोपी घालताच मनात काही शब्द सुचू लागले होते आणि ती  केळकर सरांसारखी आहे हे बोलले गेले होते, जाणवले होते म्हणून मग ती घेतलीच. टोपी घालताच सुचू लागलेल्या ओळी पुढल्या दिवसात साकार झाल्या त्या अशा ---

३.८ कविता – तुमच्यासारखी टोपी घालता – २७/१२/२०१४

(कल्पना २७/१२/२०१४, लेखन – ३१/१२/२०१४ संध्याकाळी ६.० ते ७.० )

केळकर सर, तुम्हाला पहिल्यांदा भेटलो

त्या वयाचा, पांढर्‍या दाढीचा झालो,

विरळ केसांचा झालो

कसा का होईना शिक्षकही झालो           ||

वाटले आता घालावी टोपीही तुमच्यासारखी

शेवटी टोपी घेतली, घातली तुमच्यासारखी

टोपीतल्या मला आरशात न्याहाळत

कल्पिले स्वत:ला तुमच्याजागी मनात            ||

मोठ्यांचे बूट इवल्याश्या पायात घालून फिरणार्‍या

असमंजस, अनभिज्ञ अजाण लहान्याचे

चित्रच फक्त उमटले मनात .........        ||

केळकर सरांना मी पहिल्यांदा १९८१ साली ‘आस्वाद’ ने आयोजित केलेल्या नाट्यकलेच्या कार्यशाळेत भेटलो, त्याआधी त्यांच्याविषयी काहीच माहिती नव्हती, एवढंच नव्हे तर मला नाटकाची आवड असूनही नाट्यकला शिकण्याचा प्रयत्न केला नव्हता वा त्याविषयी काही माहितीही नव्हती. केळकर सरांना भेटलो आणि जाणवले मा‍झ्या आवडीची गोष्ट शिकण्यासाठी मला योग्य गुरु मिळाला आणि आता मला कुठेही जाण्याची गरज नाही. त्यानंतर १९८२ साली यूनीव्हर्सिटीच्या जर्मन विभागाने आयोजित केलेल्या नाट्य कार्यशाळेत पुन्हा त्यांच्याकडे शिकायला मिळाले. १९८३ साली अॅडमिशनची वेळ निघून गेल्यानंतरही त्यांनीच नाट्यकलेच्या डिग्री कोर्सला प्रवेश मिळवून दिला आणि मी नाट्यकला शिकलो. कॉलेज मध्ये आणि इतरांकडून जे काही शिकलो त्याहून अधिक त्यांची नाटके पाहून आणि त्यांच्याकडून शिकलो. १९८१ साली सुरू झालेला संबंध कलाकलाने वाढतच गेला तो शेवटापर्यंत.

एकच शल्य कायम मनात राहिले, मा‍झ्या वेगळ्या विषयातील / क्षेत्रातील करियरमुळे मला त्यांच्याकडे इतरांपेक्षा आणि मला हवे होते त्यापेक्षा कमी शिकायला मिळाले, त्यांचा सहवासही कमी मिळाला आणि नाट्यक्षेत्रातही फार कमी काम करावयास मिळाल्याने त्यांच्याकडून जे काही शिकलो ते सारे लोकांसमोर करावयास जमले नाही. मी जी नाटके केली ती दुर्दैवानी त्यांनी पाहिली नाही, ओळखीचे सांगत राहिले तुझे नाटक पाहून केळकर सरांची आठवण झाली. आजही अनेकदा वाटते की सध्याचे सारे काही सोडावे आणि नाट्यक्षेत्रात जाऊन चांगले काम करून त्यांच्याकडून जे शिकलो त्याला न्याय करावा कारण सर एकदा म्हणाले होते ‘अनेकांच्या बाबतीत असे वाटते की त्यांनी केळकर सर माझे गुरु असे सांगू नये पण तू माझे नाव गुरु म्हणून सांगीतलेच तर मला आवडेल’ !!!!  देवाजवळ तसे घडो हीच प्रार्थना.